۱- پرداخت بدهی

و طف عن ابیطالب طوافا وصل عنه رکعتین وطف عن عبدالله طوافا وصل عنه رکعتین وطف . عن آمنه طوافا وصل عنها رکعتین وطف عن فاطمه بنت اسد طوافا وصل عنها رکعتین ثم ادع الله عز و جل أن یرد علیک مالک . قال : ففعلت ذلک ثم خرجت من باب الصفا فاذا غریمی وأقف یقول : یا داود جئنی هناک فاقض حقک .

داود رقی گفت : به محضر امام صادق علیه السلام وارد شدم و مردی بمن بدهکار بود و من از فقدان او میترسیدم که باو دسترسی نداشته باشم شکایت به امام آوردم . حضرت فرمود چون به مکه رسیدی به نیابت از جانب عبدالمطلب طواف کن و دو رکعت نماز طواف بجا بیاور و نیز از جانب ابوطالب طواف کن و دو رکعت نماز طواف بجا بیاور و نیز از طرف عبدالله طواف نموده و دو رکعت نماز آنرا بجا بیاور . و باز از طرف آمنه طواف بنما و دو رکعت نماز آنرا بخوان . و نیز از جانب فاطمه بنت اسدطواف کن و دو رکعت نماز آنرا بجا آور . آنگاه خدا را بخوان تا مالت را بتو باز گرداند .

داود رقی میگوید : من نیز چنین کردم و چون ( بعد از طوافها و نمازها ) از باب صفا از مسجد خارج شدم وامدار خویش را دیدم که ایستاده بود و میگفت اینجا بیا تا حق ترا اداء کنم .

منبع داستان های راستین جلد۲ /صفحه ۱۰۶تا۱۰۷/

۲- مسافر درمانده

آنروز هم مانند سایر روزها جمعیت زیادی در مجلس امام هشتم حضرت رضا علیه السلام گرد آمده بودند و از معارف اسلام ومسائل دینی و بیانات جذاب آن حضرت بهره مند میگردیدند.

ناگاه مردی بلند قد و گندمگون وارد شد و پس از سلام عرضه داشت : یابن رسوالله صل الله علیه و اله من (خراسانی و ) از دوستان شما و پدران و اجدادتان هستم بحج رفته ام و اکنون که مراجعت کرده ام عمده پولم گم شده و آنچه برایم مانده کافی نیست که مرا بوطن برساند. و اگر شما مبلغی به من لطف بفرمائید تا به وطنم باز گردم و به نماینده شما تحویل دهم متشکر خواهم بود ، زیرا من در شهر خودم ثروتمندم و اینک در مانده ام . . .

امام علیه السلام که گرم صحبت بود ساکت شد و بسخنان خراسانی خوب گوش دادسپس فرمود: خداتورا رحمت کند بنشین و بگفتار خویش ادامه داد، کم کم مجلس بپایان رسید وجمعیت جز عده ی معدودی پراکنده شدند . آنگاه حضرت از آن چند نفر اجازه خواست و به اطاق مخصوص خودرفت و پس از لحظه ای از پشت درب صدازد: آن مردخراسانی کجاست؟

مرد خراسانی عرض کرد: اینجا هستم. امام علیه السلام فرمود : این دویست دینار را از بالای دربگیر و بکسی هم نمیخواهد عوض آنرا بدهی ولی برو که من تو را نبینم و توهم مرا نبینی .

خراسانی رفت سپس حضرت به مجلس آمد . سلیمان جعفری عرض کرد: شما به این مرد احترام و کمک کردید ولی برای چه از پشت درب تحویل دادید و سفارش کردیدکه برود که شما او را نبینید و او هم شمارا نبیند ؟ .

امام علیه السلام فرمود : میخواستم وقتی حاجت او را بر طرف کردم، چشمش به صورت من نیفتد که گرفتار ذلت وخاری سؤال کردد .

آیا حدیث پیغمبر اسلام صل الله علیه و اله را نشنیده اید که فرمود: هرکس کارنیکی راپنهانی انجام دهد پاداش آن با هفتاد حج برابر است و کسی که گناهی را آشکارا بجا آورد ذلیل میگردد و اگر مخفیانه گناه کند خداوند (پس از توبه ) از او میگذرد».(۱)

منبع قصه های اسلامی ماه/صفحه ۱۴۸ تا ۱۵۰/

۳- دیوانه مصنوعی

رفتار غیر عادی و جنون ناگهانی او همه را شگفت زده و دوستانش را متأثر کرد . مردم به یکدیگر می گفتند : این پیرمرد عاقل ودانشمند چطور شد یکباره این وضع رقت بار را پیدا کرد ؟ بعضی می گفتند : شاید گرمی حجاز که در سفر حج به او رسیده دیوانه اش کرده است . وعده ای هم فکر می کردند شاید پیری زیاد موجب اختلال حواس او شده است . ولی همگی آنها اشتباه کرده بودند، دیوانگی او

مصنوعی و جنونش مصلحتی بود ، و لذا پس از مدت کوتاهی دیوانگی و کارهای غیر عادی او از بین رفت . نعمان بن بشیر می گوید : با جابر جعفی همسفر شدم و پس از انجام مراسم حج وارد مدینه شدیم ، او خدمت امام باقر علیه السلام شرفیاب شد و با خوشحالی از محضرش بیرون آمد و با هم روانه کوفه شدیم، یک منزل از مدینه دور شده بودیم که شترسواری با عجله به ما رسید و نامه ای که از امام باقر علیه السلام داشت به جابر داد و رفت .

جابر نامه آن حضرت را خواند و قیافه اش در هم رفت دیگر او را خندان ندیدم تا اینکه وارد کوفه شدیم ، او به منزلش رفت و من هم به خانه ام رفتم. فردای آن روز برای دیدار جابر به خانه او رفتم ، دیدم

استخوانی به گردن آویزان کرده و بر چوبی از نی سوار شده و می گوید : منصور بن جمهور امیر است و مأمور نیست (وی بعدها از طرف یزید بن ولید حاکم کوفه شد).

جابر بدون اینکه چیزی به من بگوید نگاهی به من کرد و من نیز نگاهی به او کردم و گریان شدم ، او دیوانه وار میرفت و بچه ها دورش جمع شده بودند ، تا بیرون کوفه رفت ، او تا چند روز با آن نی که سوار آن بود می گشت و همگی می گفتند جابر جعفی دیوانه شده است .

تا اینکه نامه ای از عبد الملک خلیفه به حاکم کوفه رسید که جابر جعفی را به قتل رسانیده و سرش را برای من بفرست . فرمانروای کوفه از حال او پرسید ؟

گفتند : جابر مردی است دانشمند و با فضیلت ، ولی از هنگامی که از مکه آمده دیوانه شده است و بر نی سوار شده بیرون کوفه می گردد، بچه ها هم گردش جمع شده اند . حاکم کوفه که دیوانگی جابر را عذری یافت برای نکشتن او گفت: سپاس خدا را که مرا از کشتن جابر بازداشت .

و طولی نکشید که منصور بن جمهور بر خلاف انتظار حاکم کوفه گشت .(۲)

بدین ترتیب امام باقر علیه السلام با اطلاع از اخبار غیبی یار با وفایش را از خطر مرگ که در پیش او بود نجات داد ، و پس از آن دیوانگی جابر هم از بین رفت .

منبع داستان های آموزنده جلد۳ / صفحه ۳۹تا۴۱/

۴- خود به دیوانگی زدن برای حفظ جان

او سخت فقیر و درمانده شده بود و نمی دانست چه کند و به چه کسی باید مراجعه نماید و چاره کارش در دست کیست ؟ ولی سرانجام راهش را پیدا کرد و موفق شد .

روزی عثمان در کنار مسجد نشسته بود ، فقیری به او مراجعه کرده، از وی کمک خواست ، عثمان پنج درهم باو داد فقیر که با کمک ناچیز عثمان دردش دوا نشده بود ، گفت : اینکه کاری برای من اصلاح نمی کند ، پس مرا نزدکسی راهنمائی کن که به من کمک بیشتری بشود .

امام حسن و امام حسین علیهما السلام وعبد الله جعفر در گوشه مسجد گرد هم نشسته بودند ، عثمان به آنان اشاره کرده و به فقیر گفت : نزد آنها برو فقیر نزد آنان رفت و درخواست کمک کرد ، امام حسن علیه السلام فرمود :

سؤال جایز نیست مگر درسه مورد :

ا- دیه و خونبهائی که بر عهده کسی باشد و نتواند آن را بدهد .

۲- کسی که قرض و بدهکاری دارد و قدرت اداء آن را ندارد .

۳- درمانده ای که نمی تواند احتیاجات خود را تأمین نماید .

حال تو کدامیک از آنان هستی ؟

مرد فقیر عرض کرد: یکی از این سه نفر هستم .

سپس امام حسن علیه السلام پنجاه دینار و امام حسین علیه السلام چهل و نه دینار و عبد الله جعفر چهل و هشت دینار به او دادند . مرد بینوا که ۱۴۷ دینار ( ۱۴۷ مثقال طلا ) گرفته بود

و نسبتا پول زیادی بدست آورده بود و گرفتاری هایش بخوبی بر طرف میشد خوشحال نزد عثمان آمده گفت :

تو پول ناچیزی به من دادی و سؤالی هم از من نکردی ولی آنها با سؤال خود به من فهماندند که فقط برای رفع گرفتاری و کار ضروری می توانم درخواست کمک کنم ، وحال ببین چقدر پول به من دادند و برای همیشه مرا ثروتمند کردند .

عثمان گفت : این خاندان کانون علم و حکمت و سرچشمه نیکی و فضیلت می باشند ، مانند آنها را کجا می توان یافت ؟ (۳)

و نوشته اند که امام حسن علیه السلام در بخششهای خود کاری کرده که در تاریخ بشریت بی سابقه بوده است زیرا دوبار، تمام مال خود را به فقراء انفاق نمود و سه بار هر چه داشت با فقراء نصف کرد . (۴)

و آن حضرت به فقیری پنجاه هزار درهم و پانصد دینار بخشید و کرایه حمل آن را هم پرداخت و به فقیرد یگری هر چه داشت بخشید (۵) .

و سخاوت امام حسین علیه السلام نیز آن چنان معروف بود که عرب فقیری به مدینه آمده، پرسید : بخشنده ترین مردم در این شهر کیست ؟

همگی امام حسین علیه السلام را به او معرفی کردند وی نزد حضرتش آمد و درخواست کمک کرد ، آن حضرت تمام موجودی خود را که چهار هزار دینار بود به او داد و از فقیر نیز عذرخواهی کرد که اگر حق ما را غصب نکرده بودند و باز هم پول داشتم بیش از این به تو کمک می کردم (۶).

و بعد از واقعه کربلاء از امام سجاد علیه السلام پرسیدند : علت چه بود که بعد از شهادت پدرتان آثار سیاه شدگی در پشت او مشاهده کردیم ؟ فرمود :

( هذا ما کان ینقل الجراب علی ظهره إلی منازل الأرامل و الیتامی والمساکین) (۷) .

آن سیاهی در اثر همیانهای غذا و چیزهای دیگر ) بود که پدرم به دوش می گرفت و درب خانه های بیوه زنان یتیمان ، فقراء می برد .

و عبد الله جعفر نیز در اثر بخشش زیاد به “جواد” معروف شده بود و۰۰۰ (۸) .

منبع داستان های آموزنده جلد۳ /صفحه ۴۵تا۴۸/

۵- میزبان بی همت

او از این اتفاق خوبی که برایش پیش آمده بود بسیار خوشحال بود و به راستی هم موقعیت حساسی بدست آورده بود و اگر خوب آگاهی داشت می توانست استفاده زیادی از آن ببرد ولی بیچاره به واسطه نا آگاهی و کم همتی و دنیا پرستی که داشت خیلی مفت آن فرصت گرانقد روسرنوشت ساز را از دست داد.

قبل از اسلام پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله در سفری که به طائف رفته بود مهمان مردی از اهل طائف شد ، او هم پذیرائی گرمی از وی نمود .

بعدها که آن حضرت به پیامبری مبعوث شد ، به او گفتند : میدانی آن پیامبر مبعوث کیست ؟

میزبان گفت : خیر.

گفتند : او محمد بن عبد الله صلی الله علیه و آله یتیم ابوطالب و همان کسی است که موقعی به طائف آمده بود و مهمان تو شد و تو پذیرائی خوبی از او کردی . او وقتی از میزبانیش نسبت به آن حضرت با خبر گردید بسیار خوشحال شده برای ملاقات حضرتش مسافرت کرد و به محضر رسول الله صلی الله علیه و آله شرفیاب گشت و سلام کرده اسلام آورد و عرضه داشت : من صاحب آن خانه ای هستم که در زمان جاهلیت شما به طائف آمدید و مهمانم شدید و از شما پذیرائی کردم رسول گرامی اسلام که نمونه اخلاق و حق شناسی بود با گرمی از او استقبال کرده، فرمود :

خوش آمدی، اگر حاجتی داری بخواه . وی در حالی که از این موقعیت حساس که برایش پیش آمده بود خیلی خوشحال بنظر می رسید ، ولی از آنجا که فردی نا آگاه و کم همت بود از این فرصت طلائی نتوانست خوب استفاده کند و لذا بجای اینکه مطالب و امور مهم معنوی درخواست کند عرضه داشت : ” دویست گوسفند با چوپانهای آنها می خواهم ” .

پیامبر ارجمند اسلام هم خواسته او را انجام داده ورفت سپس آن حضرت به اصحاب خود فرمود : چه می شد این مرد درخواستی را که پیرزن بنی اسرائیل از حضرت موسی کرد از من می کرد ؟

گفتند : پیرزن بنی اسرائیل چه درخواستی از موسی علیه السلام نمود ؟

فرمود : وقتی حضرت موسی مأمور شد که از مصربه شامات برود خداوند به او وحی کرد تابوتی که بدن یوسف در آنست با خود ببرد .

حضرت موسی محل آن را پرسیدند، گفتند : جز پیرزنی کسی جای آن را نمی داند .

موسی علیه السلام او را احضار کرده ، گفت : جای بدن یوسف را به من نشان بده تا هر چه خواستی به تو بدهم. پیرزن گفت : نمی گویم ، تا آنچه خودم میخواهم بدهی . موسی علیه السلام گفت : بهشت را برای تو ضمانت میکنم پیرزن گفت : نه ، آنچه خودم میخواهم باید انجام دهی . خداوند به حضرت موسی وحی کرد : او را در درخوا ستش آزاد بگذار.

موسی علیه السلام گفت : پیرزن هر چه می خواهی درخواست کن

گفت: می خواهم که در قیامت و در بهشت با تو و در یک درجه باشم . رسول گرامی اسلام فرمود : چه می شد که این مرد هم مانند همان درخواست پیرزن بنی اسرائیل را از من میکرد « روضه کافی جلد ۱ صفحه ۲۲۷ حدیت ۱۴۴).

منبع داستان های آموزنده جلد۳ /صفحه ۱۲۱تا۱۲۳/

۶- خدمتکار شایسته

آه ، خدایا ، خیلی تشنه شده ام، دیگر توان راه رفتن ندارم ، در این بیابان سوزان آب کجا پیدا می شود پروردگارا کمکم کن ، تو را به آن بانوی بزرگواری که سالها خدمتگذارش بودم مرا از هلاکت نجات بده، و به خانه محترمت برسان.

هنگامی که دختر گرامی پیغمبر اسلام فاطمه زهرا صلوات الله علیها از دنیا رفت ، خدمت گذار با اخلاص او ” ام ایمن” که نمی توانست جای خالی بانوی بزرگوار خود را ببیند ، چون هر کجا قدم می گذاشت خاطرات تلخ و شیرینی که از فاطمه داشت دل مهربانش را به درد می آورد . از این جهت قسم یاد کرد که دیگر در مدینه نماند و به دنبال آن با پای پیاده راهی مکه گشت و در میان راه سخت

تشنه شد . بطوری که خود را در شرف مرگ دید ، لذا دستهای خود را بطرف آسمان بلند کرد و عرض کرد : پروردگارا ، من خد متگذار فاطمه ام، آیا به واسطه تشنگی مرا می کشی ؟

( از برکت دختر. معصوم پیامبر اسلام) خداوند دلوی پر از آب گوارا از آسمان برایش فرود آورد ، از آن آشامید و تا هفت سال هرگز احتیاجی به خوردن غذا و آشامیدن آب پیدا نکرد .

و مردم در روزهای بسیار گرم او را دنبال کارهای سخت می فرستادند ، ولی ام ایمن هیچگونه احساس تشنگی نمی کرد (۹).

منبع داستان های آموزنده جلد۳ /صفحه ۱۶۷تا۱۶۸/

۷- دست توسل به امام هشتم(علیه السلام)

راستی آنها چه آدمهای بی رحم و ستمگری بودند اموال و دارائی مردم را که بردند ، دیگر با ناموس مردم چه کار داشتند؟

خدایا چه کنم؟ به چه کسی شکایت کنم؟ چه کسی میتواند به من کمک کند و دختر عزیزم را به من باز گرداند ؟

هان فهمیدم به چه کسی باید متوسل شوم ، او با خدا ارتباط دارد و به قدرت بی نهایت پروردگار عالم وابسته است پس او است که حتما می تواند مشکل مرا حل نماید.

در سال ۱۰۸۰ ترکمنها ، استرآباد را غارت کردند و ضمن ربودن اموال و دارائی مردم دختری را نیز به اسارت بردند ، مادر او که فقط همین یک دختر را داشت شب و روز در فراقش اشک می ریخت و نمی دانست چه کند و به چه کسی شکایت نماید، تا اینکه به این فکر افتاد که حضرت رضا علیه السلام بهشت را برای هر کس زیارتش کند ضمانت کرده (و این اندازه قدرت معنوی و ارتباط با خدا دارد ) اگر من زیارتش کنم چطور ممکن است دختر را به من باز نگرداند ؟

زن درمانده به دنبال این فکر به عزم زیارت امام رضا علیه السلام به طرف خراسان حرکت کرده، وارد حرم مطهر آن حضرت شد ، و پس از زیارت از او خواست که دخترش را به وی باز گرداند .

منبع داستان های آموزنده جلد۳ /صفحه ۱۸۷تا۱۹۰/

۸- پیامبر(صلی الله علیه و آله) غم خوار امّت

غمخوار امت!

مرحوم شیخ رجبعلی خیاط می گفت: مدتی گرفتاری داشتم و هر دعایی می خواندم اثر نمی کرد، عرض

کردم: خدایا! این دعاها را به مردم گرفتار میگویم، آنها می خوانند و حاجت خود را می گیرند؛ ولی چرا گرفتاری

ما برطرف نمی شود؟ با ناراحتی گفتم: محمد و آل محمد هم به فکر ما نیستند! به محض این که این جمله را

گفتم، پیامبر اکرم را دیدم و در حالی که غبار آلوده، آستین ها را بالا زده بودند، فرمودند: چه شده است؟ ما

هزار سال پیش از خلقت آدم به فکر شما بودیم؟؟

حکایت ۳۴

همه ی حرفها حساب دارد

مرحوم شیخ رجبعلی خیاط میگفت: گاهی با خود می خواندم «ای من فدای آن که زبان و دلش یکی

است.» در عالم معنا، سلمان را به من نشان دادند و گفتند: این شخص زبان و دلش یکی است و می خواهیم تو

را فدای او بکنیم. من گفتم: حاضر نیستم فدای سلمان شوم، من فدای پیامبر و امام می شوم. فهمیدم

حرفهایی که میزنیم همه حساب دارد و بایستی آنها را راست بگوییم. از آن جا که حاضر بودم نوکری سلمان

را به جا آورم، از آن پس می خواندم: «ای من غلام آن که زبان و دلش یکی است!»

.. داستان راستان ۱۹۱

/

۱ : به نقل از: شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ۳۸۹

/

۴ .|

٣. تندیس اخلاص /۷۱.

٣. تندیس خلاص ۹۹.

منبع هزار و یک حکایت اخلاقی/ حکایت ۳۳ صفحه ۵۲/

۹- تحت محاسبه بودن همه سخنان

مرحوم شیخ رجبعلی خیاط میگفت: گاهی با خود می خواندم «ای من فدای آن که زبان و دلش یکی است.» در عالم معنا، سلمان را به من نشان دادند و گفتند: این شخص زبان و دلش یکی است و می خواهیم تو را فدای او بکنیم. من گفتم: حاضر نیستم فدای سلمان شوم، من فدای پیامبر و امام می شوم. فهمیدم حرفهایی که میزنیم همه حساب دارد و بایستی آنها را راست بگوییم. از آن جا که حاضر بودم نوکری سلمان را به جا آورم، از آن پس می خواندم: «ای من غلام آن که زبان و دلش یکی است!»

منبع هزار و یک حکایت اخلاقی جلد ۱/ حکایت ۳۴ صفحه ۵۲/

۱۰- توسّل به اولیا(علیه السلام) و پاسخ آن ها

چند نفر از شیعیان بحرین با هم قرار گذاشتند هر یک به نوبت، دیگران را میهمانی کنند. بر این قرار عمل کردند تا نوبت به مردی تنگدست رسید و چون برای میهمانی دوستان خود وسیله ای در اختیار نداشت بسیار اندوهگین شد و از شهر خارج شد و رو به صحرا آورد تا شاید کمی اندوهش برطرف شود. در این بین شخصی نزد او آمد و گفت: در شهر به فلان تاجر بگو محمد بن الحسن می گوید آن دوازده اشرفی را که برای ما نذر کرده بودی بده، پول را از او بگیر و صرف میهمانی خود کن. آن مرد نزد تاجر رفت و پیغام را رساند، تاجر گفت: محمد بن الحسن این حرف را به تو گفت؟ جواب داد: آری! پرسید: او را شناختی؟ پاسخ داد: نه! گفت: او صاحب الزمان عج الله تعالی فرجه الشریف بود من این مبلغ را برای آن جناب نذر کرده بودم، آن گاه مرد بحرینی را بسیار احترام کرد و وجه را پرداخت و خواهش کرد که چون آن بزرگوار نذر مرا پذیرفته نصف این اشرفی ها را به من بده و معادل آن از پول های دیگر میدهم تا به عنوان تبرک داشته باشم. بحرینی به این وسیله از عهده ی میهمانی دوستان خود برآمد.(۱۰)

همه هست آرزویم که ببینم از تو رویی چه زیان تو را که من هم برسم به آرزویی به کسی جمال خود را ننمودهای و بینم همه جا به هر زبانی ز تو هست گفت و گویی همه موسم تفرج به چمن روند و صحرا تو قدم به چشم من نه بنشین کنار جویی چه شود که از ترحم دمی ای سحاب رحمت من خشک لب هم آخر زتو تر کنم گلویی به ره تو بس که نالم ز غم تو بس که مویم شده ام ز ناله نایی شده ام ز مویه (۱۱) مویی

منبع هزار و یک حکایت اخلاقی جلد ۱/ حکایت ۴۸۵ صفحه ۳۵۹/

۱۱- زنی شرافتمند و خوش عقیده حکایت

بشار مکاری گفت: در کوفه خدمت حضرت صادق علیه السلام مشرف شدم، آن جناب مشغول خوردن خرما بود، فرمود: بشار! بیا جلو و خرما بخور. عرض کردم: در راه که می آمدم منظره ای دیدم که مرا سخت ناراحت کرد. اکنون گریه گلویم را گرفته و نمی توانم چیزی بخورم، بر شما گوارا باد. فرمود: به حقی که مرا بر تو است سوگند میدهم پیش بیا و میل کن. نزدیک رفتم و شروع کردم به خوردن.

پرسید: در راه چه دیدی؟ عرض کردم: یکی از مأموران را دیدم که با تازیانه بر سر زنی میزد و او را به سوی زندان و دارالحکومه میکشاند. آن زن با حالتی ناراحت کننده فریاد می کرد: «المستغاث بالله و رسوله»؛ اما هیچ کس به فریادش نرسید. حضرت پرسید: از چه رو این طور او را میزدند؟ عرض کردم: من از مردم شنیدم آن زن در راه پایش لغزیده و به زمین خورده است و در آن حال گفته: «لعن الله ظالمیک یا فاطمه سلام الله علیها»؛ خدا ظلم کنندگان به تو را لعنت کند ای فاطمه سلام الله علیها! حضرت صادق از شنیدن این موضوع آن قدر اشک ریخت که دستمال و محاسن مبارک و سینه اش تر شد. فرمود: بشار! با هم به مسجد سهله برویم و برای نجات این زن دعا کنیم، یکی از اصحاب خود را نیز فرستاد تا به دارالحکومه برود و خبری از او بیاورد. وارد مسجد شدیم، هر یک دو رکعت نماز خواندیم، آن گاه حضرت صادق دست های خود را بلند کرد و دعایی خواند و به سجده رفت، طولی نکشید سر برداشت و فرمود: حرکت کن برویم، او را آزاد کرده اند. در راه با مردی که او را برای خبرگیری فرستاده بودند برخورد کردیم، آن جناب جریان را پرسید، گفت: زن را آزاد کردند، از وضع آزاد شدنش سؤال کرد. گفت: من در آن جا بودم، دربانی او را داخل برد و پرسید: چه کرده ای؟ گفته بود: من زمین خوردم و گفتم: «لعن الله ظالمیک یا فاطمه»، امیر دویست درهم به او داد و تقاضا کرد او را حلال کند و از جرمش بگذرد؛ ولی آن زن قبول نکرد. آن گاه آزادش کردند.

حضرت فرمود: از گرفتن دویست درهم امتناع ورزید؟ عرض کرد: آری! با این که به خدا سوگند کمال احتیاج را دارد. حضرت از داخل کیسه ای هفت دینار خارج کرد و فرمود: این هفت دینار را برایش ببر و سلام مرا به او برسان. بشار گفت: به خانه ی آن زن رفتیم، سلام حضرت را به او رساندیم، گفت: شما را به خدا قسم آیا حضرت صادق علیه السلام به من سلام رسانیده است؛ جواب دادیم: آری! از شنیدن این موهبت بیهوش شد، ایستادیم تا به هوش آمد، دینارها را به او دادیم، گفت: از حضرت بخواهید آمرزش کنیز خود را از خداوند بخواهد. پس از بازگشت، جریان را به عرض امام علیه السلام ا رساندیم، آن حضرت به گفته ی ما گوش فرا داده بود و در حالی که میگریست، برایش دعا میکرد. (۱۲)

منبع هزار و یک حکایت اخلاقی/حکایت ۵۵۱ صفحه ۴۱۵/

۱۲- توسّل به دامن عیسی(علیه السلام) و رسیدن به آرزو

حضرت عیسی علیه السلام با حواریون سیاحت می کرد، گذرشان به شهری افتاد، در نزدیکی آن شهر دفینه ای پیدا کردند، حواریون از عیسی خواستند اجازه دهد گنج را جمع آوری کنند تا از بین نرود، فرمود: در پای این گنج بمانید، من به شهر می روم تا گنجی که نشان دارم به دست آورم. عیسی علیه السلام داخل شهر شد، به خانه ی خرابی رسید، وارد شد، پیرزنی در آن جا بود، فرمود: اگر اجازه دهید امشب میهمان شما باشم، از زن پرسید: آیا غیر از شما کس دیگری در این خانه هست؟ گفت: آری، پسری دارم که روز در بیابان خار میکند و از دسترنج او زندگی میکنیم.

شبانگاه پسرش آمد. پیرزن گفت: امشب میهمان داریم که آثار بزرگی و نوری درخشان از پیشانی اش آشکار است. اکنون خدمت او را غنیمت شماره جوان پیش عیسی علیه السلام رفت، پاسی که از شب گذشت آن حضرت از وضع زندگی اش سؤال کرد. از گفتارش پی برد جوانی هوشیار و بافراست و قابلیت ترقی را دارد؛ اما پای بند یک علاقه ی قلبی است.

به او گفت: جوان! گویا دردی در دل داری که آثارش از سخنانت هویدا است، به من بگو شاید بتوانم آن را دوا کنم. چون حضرت اصرار کرد، گفت: آری! دردی دارم که جز خدا کسی نمی تواند دوا کند.

درخواست کرد که گرفتاری اش را شرح دهد. گفت: روزی خار به شهر می آوردم، از کنار قصر دختر پادشاه رد شدم همین که چشمم به صورت او افتاد چنان شیفته و شیدایش شدم که میدانم چاره ای جز مرگ ندارم، فرمود: اگر تو بخواهی، وسایل ازدواج شما را آماده میکنم. جوان سخنان مهمان را به مادرش گفت، پیرزن گفت: از ظاهر این مرد معلوم می شود دروغگو نیست.

حضرت عیسی علیه السلام فرمود: فردا پیش پادشاه برو و دخترش را خواستگاری کن، هر چه خواست بیا به من خبر بده. جوان برای خواستگاری به بارگاه رفت، خود را به نزدیکان پادشاه رساند و گفت: من برای خواستگاری دختر شاه آمده ام، تقاضا دارم عرض مرا به پیشگاه ملوکانه برسانید. خواص پادشاه از گفتار جوان خندیدند و برای این که تفریحی کرده باشند او را نزد شاه بردند و تقاضایش را به عرض رساند. پادشاه چون خواست جوان را ناامید نکرده باشد گفت: اشکالی ندارد، اگر فلان مقدار جواهر برای ما بیاوری قبول میکنم. جوان برگشت و جریان را برای حضرت عیسی علیه السلام شرح داد. عیسی او را به خرابه ای برد که سنگریزه و ریگ فراوان داشت، دعایی کرد و آن سنگ ریزه ها به جواهر تبدیل شد. جوان به همان مقدار برای پادشاه برد، همین که چشم وزیران و شاه به جواهرات افتاد در شگفت شدند و با خود گفتند: جوانی خارکن از کجا این همه جواهر تهیه کرده است؟؟

پادشاه برای مرتبه ی دوم مقدار زیادتری درخواست کرد، باز جوان به عیسی علیه السلام مراجعه کرد. حضرت فرمود: برو در همان خرابه و آنچه می خواهی بردار و برای او ببر. در این مرتبه شاه، جوان را به خلوت خواست و واقع امر را پرسید. او هم جریان را شرح داد و شاه فهمید که او حضرت عیسی علیه السلام است. گفت: برو همان شخص را بیاور تا بین تو و دخترم مراسم ازدواج را انجام دهد.

عیسی علیه السلام دختر را به ازدواج آن پسر در آورد، پادشاه لباسی آراسته برای جوان فرستاد. این زن و شوهر آن شب با یکدیگر زناشویی کردند، فردا صبح داماد خود را خواست و با او ساعتی صحبت کرد و آثار بزرگی و فهم را در گفتار او دید و چون غیر از آن دختر فرزندی نداشت او را ولیعهد خود قرار داد. اتفاقا همان شب به مرگ ناگهانی از دنیا رفت و جوان وارث تخت و تاج او شد.

روز سوم حضرت عیسی علیه السلام برای تودیع به بارگاه شاه جدید آمد. جوان از او پذیرایی شایانی کرد و گفت: ای حکیم! سؤالی دارم که اگر جواب ندهی این همه نعمت که به وسیله ی شما برایم فراهم آمده بر من ناگوار می شود، گفت: بگو ببینم چه در دل داری، جوان گفت: دیشب در این فکر بودم، شما که چنین نیرویی دارید که خارکنی را به مقام سلطنت می رسانید چرا برای خود کاری نمی کنید؟! فرمود: کسی که نسبت به خدا و نعمت جاویدان او شناخت داشته باشد هیچ گاه به این دنیای فانی میل نخواهد داشت.

جوان همان دم از تخت پایین آمد، لباس های سه روز قبل خود را پوشید و با حضرت عیسی علیه السلام از شهر خارج شد. وقتی نزد حواریون رسیدند عیسی علیه السلام فرمود: این همان گنجی است که در این شهر پیدا کردم.(۱۳)

حکایت منبع هزار و یک حکایت اخلاقی / حکایت۵۵۷ صفحه ۴۲۰ تا ۴۲۱/

۱۳- رفع موانع از حضور مستمندان نزد امام جواد(علیه السلام)

از آن جایی که تعداد عمه ها و عموهای جواد الائمه علیه السلام بسیار بودند و امام رضا علیه السلام به دستور مأمون به ایران آمد که عمر مبارکش در آن زمان، پنجاه و دو سال بود، بعضی از اطرافیان به نحوی از ورود مستمندان به محضر جواد الائمه ممانعت میکردند.

امام رضا علیه السلام در نامه ای به فرزندش چنین نوشت: «شنیده ام بعضی از اطرافیان تو صلاح دیده اند که در موقع رفت و آمد، از در حیاط کوچک و کوچه ی خلوت عبور نمایی تا نیازمندان به تو دسترسی پیدا نکنند. نامه ی من به تو رسید، امر میکنم که در خانه ی بزرگ اقامت نمایی و از کوچه ی عمومی رفت و آمد کنی تا صاحبان حاجت، تو را ببینند و به هر مقدار که می توانی نیازهای آنان را برآور و هر مقدار که قدرت نداری معذورخواهی بود.»؟ (۱۴)

منبع هزار و یک حکایت اخلاقی/ حکایت ۶۰۴ صفحه ۴۵۴/

۱۴- دعای پیامبر(صلی الله علیه و آله) و رسیدن به ثروت

عبد الله بن جعفر بن ابی طالب از سخاوتمندان مشهور بود. در سفینه البحار آمده است: روزی پیامبر اکرم صل الله علیه و اله از محلی می گذشتند، عبدالله که در آن وقت کودک بود چیزهایی با گل درست کرده بود و بازی میکرد، پیامبر صل الله علیه و اله پرسیدند: اینها را برای چه می خواهی؟ عرض کرد: میفروشم. پرسیدند: پولش را چه میکنی؟ جواب داد: خرما می خرم و میخورم. پیامبر فرمودند: پروردگارا! در معاملات او برکت عنایت فرما. عبد الله می گفت: به برکت این دعا هر چه میخریدیم در فروش آن، سود می بردم. وی در جود و سخاوت به درجه ای رسید که وقتی مردم مدینه از یکدیگر قرض می گرفتند، تاریخ پرداخت آن را هنگام عطا و بخشش عبد الله بن جعفر قرار می دادند. (۱۵)

منبع هزار و یک حکایت اخلاقی/ حکایت ۶۱۸ صفحه ۴۶۴/

۱۵- رسیدن به وصال معشوق به برکت اهل بیت(علیه السلام)

در بازار، کنیزهایی را برای فروش گذاشته بودند، چشم عبد الله بن عماره به یکی از آنها افتاد. دلباخته ی او شد؛ اما به واسطه ی تهیدستی نتوانست او را خریداری کند. او چنان شیفته ی آن کنیز شده بود که پیوسته از او یاد می کرد و زیبایی های اش را می ستود. عطاء و طاووس و مجاهد با ابن عماره شوخی می کردند و او را بر این عشق سرزنش میکردند. او در جواب آنها این شعر را می خواند

یلومونی فیک أقوام أجالسهم فما أبالی أطار الأوم أم وقفا یعنی: مردم مرا در محبت تو سرزنش می کنند، باک ندارم چه سرزنش بکنند و چه نکنند.

جریان عشق او به گوش عبد الله بن جعفر رسید، در صدد برآمد هر چه زودتر کنیز را خریداری کند تا این که به حج رفت و صاحب کنیز را ملاقات کرد و او را به چهل هزار درهم خرید. در برگشت به زنی که عهده دار امور کنیزانش بود دستور داد او را کاملا آرایش کند. مردم از آمدن عبد الله آگاه شدند، دسته دسته به دیدنش می آمدند و مرتبا سراغ ابن عماره را از آنان می گرفت. عده ای از ایشان عبد الله بن عماره را ملاقات کردند و گفتند: عبد الله بن جعفر از تو می پرسید. ابن عماره پیش عبد الله آمد، وقتی خواست حرکت کند گفت: بنشین با تو کاری دارم، سؤال کرد: با عشق آن کنیز چه کردی؟ جواب داد: عشق او چنان در گوشت و پوستم اثر کرده که فراموش شدنی نیست. پرسید: اگر او را ببینی میشناسی؟ گفت: اگر داخل بهشت شوم و او را میان حوریان ببینم باز خواهم شناخت. عبد الله گفت: من او را برایت خریده ام، خدا میداند نزدیکش نشده ام، حرکت کن و نزد او برو. سپس این عماره را راهنمایی کرد، هنگامی که خواست خارج شود عبدالله به غلامش گفت: صد هزار درهم برای او ببر. ابن عماره گریست و گفت: ای خاندان پیامبر خداوند به شما امتیازی داده که به هیچ کس نداده است، آن امتیاز بر شما گوارا باد. (۱۶)

منبع هزار و یک حکایت اخلاقی/ حکایت ۶۱۹ صفحه ۴۶۴/

۱۶- بخشش شمشیر در جنگ

امیرالمؤمنین علی اعلیه السلام در یکی از جنگها با مردی مشرک در حال مبارزه بود. آن مرد عرض کرد: یا علی!

شمشیرت را به من ببخش. پس آن حضرت شمشیر را به سویش انداخت. حریف نبرد عرض کرد: از تو ای پسر ابی طالب در شگفتم که در چنین موقعیتی شمشیرت را به دشمن میدهی؟ فرمود: تو دست تقاضا دراز کردی و رد کردن درخواست از شیوه ی کرم دور است. مرد کافر از اسب پیاده شده و گفت: این روش اهل دیانت است. آن گاه پای مبارک آن حضرت را بوسید و ایمان آورد.

(۱۷)

منبع هزار و یک حکایت اخلاقی/ حکایت ۶۲۵ صفحه ۴۶۸/

۱۷- گوشه ای از جود حسین ابن علی(علیه السلام)

عمرو بن دینار گفت: حسین بن علی علیه السلام به عیادت زید بن اسامه رفت. زید در حال مریضی اظهار غم و اندوه فراوان می کرد. فرمود: برادر! از چه اندوهناکی؟ عرض کرد: شصت هزار درهم مقروضم. فرمود: قرضت به عهده ی من است، آن را می پردازم.

گفت: می ترسم بمیرم. فرمود: تا من از طرف تو نپردازم نخواهی مرد، آن گاه قبل از درگذشت زید قرضش را پرداخت و پیوسته می فرمود: ترس از دشمنان، سنگدلی بر بیچارگان و بخل هنگام بخشیدن، زشت ترین صفات پادشاهان است.

روزی مردی اعرابی وارد مدینه شد و پرسید: سخاوتمندترین مردم مدینه کیست؟ حسین بن علی علیه السلام را به او معرفی کردند. او وارد مسجد شد، آن حضرت را در حال نماز دید، ایستاد و این چند بیت را خواند:

لم یحب الآن من رجاک و من

حرک من دون بابک الحلقه

أنت جواد و أنت معتمد أبو قد کان قاتل الفسقه

لولا الذی کان من أوائلکم کانت علینا الجحیم منطبقه (۱۸)

سید الشهدا علیه السلام نماز را تمام کرد و از قنبر پرسید: از مال حجاز چیزی باقی مانده است؟ عرض کرد: چهار هزار دینار موجود است. دستور داد بیاور، این کس سزاوارتر به آن است. وقتی دینارها را حاضر کرد امام علیه السلام دوبرد یمنی خود را از تن در آورد و پول ها را داخل آن پیچید و به واسطه ی شرم و حیا دستش را از شکاف در خارج کرد و آن را به اعرابی تسلیم کرد، سپس حضرت این شعر را خواند:

خذها فإتی إلیک معتذر

وأعلم بأنی علیک ذو شفقه

لو کان فی سیرنا الغداه عصا

أمت سمانه علیک مندفقه

لکن ریب الزمان ذو غیر

و الکف متی قلیل النفقه؟

اعرابی پول را گرفته و گریست. امام علی علیه السلام فرمود: شاید آنچه به تو دادیم کم بود. گفت: هرگز، گریه ام برای این است که چگونه این دستهای سخاوتمند شما در دل خاک جای می گیرد؛ شعیب بن عبد الرحمن گفت: هنگام دفن حضرت اباعبد الله علیه السلام بر پشت مبارکش اثری غیر متعارف مشاهده کردند، از زین العابدین علیه السلام سبب پیدایش آن اثر را پرسیدند، فرمود: به واسطه ی انبان های نان و خرمایی است که بر در خانه ی بیچارگان و یتیمان و بیوه زنان می برد.(۱۹)

منبع هزار و یک حکایت اخلاقی/ حکایت ۶۲۶ صفحه ۴۶۸/

۱۸- نمونه ای از جود امام صادق(علیه السلام)

موسی بن جعفر علیه السلام فرمود: خدمت پدرم حضرت صادق علیه السلام بودم، اشجع سلمی وارد شد، او خیال داشت با اشعاری که سروده بود آن حضرت را مدح کند. وقتی وارد شد ایشان را در حال کسالت مشاهده کرد؛ از این رو از خواندن شعر خودداری کرد، پدرم فرمود: از مریضی من بگذر، بگو برای چه آمده ای؟ آن گاه شعرش را خواند: ألبسک الله منه عافیه فی نومک المعتری و فی ارقک

یخرج من جسمک السقام کما أخرج ل الشؤال من عقک یعنی: خداوند صحت و عافیت عنایت کند در خوابی که شما را فرا می گیرد و در بیداری، خارج کند از بدنتانبیماری ها را چنانچه خواری درخواست را خارج کرده است. حضرت به غلامی فرمود: چه مقدار پول با تو هست؟ عرض کرد: چهار صد درهم. دستور داد آن را به اشجع بده. او پول را گرفت و شکر و سپاس به جای آورد و خارج شد. حضرت صادق علیه السلام فرمود: او را برگردانید، برای مرتبه ی دوم که شرفیاب شد عرض کرد: تقاضایی کردم شما نیز عطا کردید، چرا امر کردید برگردم؟ فرمود: پدرم از پدران خود و آنها از پیامبر اکرم صل الله علیه و اله نقل کردند که آن حضرت فرمودند: بهترین بخشش آن است که دوام داشته باشد، آنچه به تو دادم دوامی ندارد، این انگشترم را بگیر، اگر ده هزار درهم خریدند بفروش وگرنه در

فلان تاریخ مراجعه کن تا خودم این قیمت را بپردازم. عرض کردم: آقای من! مرا بی نیاز و غنی کردید، از شما تقاضای دیگری نیز دارم. من زیاد مسافرت می روم گاهی در مکانهای وحشت انگیز وارد میشوم، چیزی تعلیم دهید تا با آن از خطر محفوظ باشم. فرمود: هر گاه از چیزی ترسیدی دست راست خود را بالای سرت بگذار و این آیه را با صدای بلند بخوان: * أفغیر دین الله یبغون و له أسلم من فی السموات و الأرض طوعا و کرها و إلیه یرجعون . (۲۰)

منبع هزار و یک حکایت اخلاقی/ حکایت ۶۲۷ صفحه ۴۶۹/

۱۹- افطاری

امام علی علیه السلام مدتی بود که میل به غذایی از جگر کباب شده با نان نرم داشت. یک سال به همان گونه گذشت و تهیه چنان غذایی میسر نشد. روزی در ماه مبارک رمضان، امام علی علیه السلام از فرزندش امام حسن مجتبی خواست که چنین غذایی برای افطار تهیه کند. حضرت مجتبی علیه السلام غذای مورد علاقه ی پدر را درست کرد، هنگام افطار هنوز امام علی علیه السلام دست سوی غذا نبرده بود که فقیری بر در خانه آمد و اظهار تنگدستی کرد. امیر المؤمنین فرمود: غذا را بردارید و برای او ببرید تا فردای قیامت در نامه [اعمال] ما خوانده نشود که: وأذهبتم طیباتکم فی حیاتکم الدنیا و استمتعتم بها (۲۱) حضرت مجتبی غذا را از سفره برداشت و به آن فقیر داد.(۲۲)

منبع هزار و یک حکایت اخلاقی/ حکایت ۶۵۷ صفحه ۴۹۰/

۲۰- ایثار غلام و نتیجه آن

عبد الله بن جعفر همسر حضرت زینب کبری سلام الله علیها از سخاوتمندان بی نظیر بود. روزی از کنار نخلستان عبورمیکرد، دید غلامی در آن جا کار میکند، همان وقت غذای غلام را آوردند و او خواست مشغول خوردن شود، سگ گرسنه ای به آن جا آمد. غلام مقداری از غذایش را جلوی سگ انداخت و سگ آن را خورد. سپس مقداری دیگر انداخت و سگ آن را خورد تا این که همه غذای خود را به سگ داد. عبدالله از غلام پرسید: جیره ی غذای روزانه تو چقدر است؟ گفت: همین مقدار که دیدی. گفت: پس چرا سگ را بر خود مقدم داشتی؟ غلام گفت: این سگ از راه دور آمده و گرسنه بود و من دوست نداشتم او را با گرسنگی از این جا رد کنم. پرسید: پس امروز گرسنگی ات را با چه غذایی رفع میکنی؟ گفت: با صبر و مقاومت گرسنگی روز را به شب می رسانم. وقتی عبدالله ایثار و جوانمردی غلام را مشاهده کرد، گفت: این غلام از من سخاوتمندتر است و برای تشویق و جبران، آن نخلستان و غلام را از صاحبش خرید، سپس غلام را آزاد کرد و آن نخلستان را با تمام وسایلی که داشت، به او بخشید. (۲۳)

منبع هزار و یک حکایت اخلاقی/ حکایت ۶۵۸ صفحه ۴۹۰/

۲۱- توسّل مرد مبروص به امام رضا(علیه السلام)

گویند: هنگامی که امام رضا علیه السلام از مدینه به طرف خراسان حرکت کرد، به سمت شهر بغداد رفت. وقتی به آن جا رسید، مردی حمامی، به نام رجب از شیعیان امام رضا علیه السلام به استقبال ایشان رفت و آن حضرت را به خانه ی خود برد.

چند روزی امام در بغداد بودند، روزی به حمامی فرمودند: امشب می خواهم به حمام بروم، آن را آماده کن.

او حمام را پاکیزه و نظافت کرد. در نزدیکی حمام مردی که مرض برص (پیسی) تمام اعضای او را گرفته بود و کمتر از خانه بیرون می آمد، وقتی شنید امام امشب به حمام می آیند، نزد «گلخن تاب» آمد و پنجاه درهم به او داد تا در گوشه ای از حمام مخفی شود، وقتی امام وارد شوند، خدمت ایشان برسد و با توسل شفایش را از امام بگیرد.

وقتی امام در حمام تشریف داشتند، آن مرد خدمت ایشان رسید و عرض کرد: ای فرزند امیر مؤمنان! شما منبع کرامات هستید، نظری به حال من بفرمایید.

حمامی می خواست او را بیرون کند که امام مانع شد. آن گاه امام از جا برخاست، ظرفی پر از آب کرد و سوره ی فاتحه (حمد) بر آن خواند و آب را بر سر مرد بیمار ریخت و بلافاصله آن مرض از او دفع شد و بدن او سرخ و سفید گشت.

آن گاه امام به حمامی فرمودند: او را بیرون ببر و لباسهای من را به او بپوشان و او را نگه دار تا از حمام خارج شوم. چون امام از حمام خارج شد، مرد شفایافته به دست و پای امام افتاد و چون نزدیکان وی باخبر شدند، حدود پانصد نفر به آیین تشیع گرویدند و شیعه شدند؟ (۲۴)

منبع هزار و یک حکایت اخلاقی جلد ۱/حکایت ۶۶۷ صفحه ۴۹۸/

۲۲- شکایت از روزگار

مفضل بن قیس سخت در فشار زندگی واقع شده بود. فقر و تنگدستی و مخارج زندگی او را آزار می داد. یک روز در محضر امام صادق علیه السلام لب به شکایت گشود و بیچارگی های خود را مو به مو تشریح کرد: فلان مبلغ قرض دارم، نمیدانم چه جور ادا کنم. فلان مبلغ خرج دارم و راه درآمدی ندارم. بیچاره شده ام، گیج شده ام. به سوی هر در بازی می روم، به رویم بسته می شود، در آخر از امام تقاضا کرد در باره اش دعایی بفرماید و از خداوند متعال بخواهد گره از کار فرو بسته ی او بگشاید. امام صادق علیه السلام به کنیزکی که آن جا بود فرمود: برو آن کیسه ی اشرفی که منصور برای ما فرستاده، بیاور. کنیزک رفت و کیسه ی اشرفی را حاضر کرد. آن گاه به مفضل فرمود: در این کیسه چهار صد دینار است و کمکی است برای زندگی تو

مفضل گفت: مقصودم از آنچه در حضور شما گفتم این نبود، مقصودم فقط دعا بود. امام فرمود: بسیار خوب، دعا هم میکنم؛ اما این نکته را به تو بگویم، هرگز سختیها و بیچارگی های خود را برای مردم تشریح نکن، اولین اثرش این است که نشان میدهد تو در میدان زندگی شکست خورده ای. پس در نظرها کوچک میشوی و شخصیت و احترامت از میان می رود!؟ (۲۵)

منبع هزار و یک حکایت اخلاقی/ حکایت ۶۷۶ صفحه ۵۰۳/

۲۳- مردان زن نما!

دکتر حاج حسین توکلی از شاگردان عارف بالله شیخ رجبعلی خیاط، نقل می کند: روزی من از مطب دندان سازی خود حرکت کردم که جایی بروم. سوار ماشین شدم، میدان فردوسی یا پیش تر از آن ماشین نگه داشت. جمعیتی بالا آمدند. سپس دیدم راننده زن است. نگاه کردم دیدم همه زن هستند. همه یک شکل و یک لباس! دیدم بغل دستم هم زن است؟

خودم را جمع کردم و فکر کردم اشتباهی سوار شده ام. این اتوبوس کارمندان است.

اتوبوس نگه داشت و خانمی پیاده شد. آن زن که پیاده شد، همه مرد شدند! با این که ابتدا بنا نداشتم نزد شیخ بروم، از ماشین که پیاده شدم [جهت روشن شدن قضیه ] پیش مرحوم شیخ رفتم. قبل از این که حرفی بزنم، فرمود: دیدی همه مردها زن شده بودند؛ چون مردها به آن زن توجه داشتند، همه زن شدند! بعد فرمود: وقت مردن هر کس به هر چه توجه دارد، همان جلوی چشمش مجسم می شود؛ ولی محبت امیرالمؤمنین باعث نجات می شود. چقدر خوب است که انسان محو جمال خدا شود تا ببیند آنچه را که دیگران نمی بینند و بشنود آنچه را دیگران نمی شنوند. (۲۶)

منبع هزار و یک حکایت اخلاقی/ حکایت ۸۱۰ صفحه ۵۹۲/

۲۴- کسادی بازار عمل

وقتی مقدس اردبیلی از این جهان رخت بربست، یکی از مجتهدان او را در خواب دید که با قیافه ای بسیار زیبا و آراسته و لباس های پاکیزه و گران قیمت از حرم امام علی علیه السلام بیرون آمد، از او پرسید: چه عملی شما را به این مرتبه رسانید؟ فرمود: بازار عمل را کساد دیدم (عملی که به درجه ی قبولی برسد، خیلی کم است و ما را نفع نبخشید؛ مگر ولایت صاحب این قبر و محبت او! (۲۷)

منبع هزار و یک حکایت اخلاقی/ حکایت ۸۱۶ صفحه ۵۹۵/

۲۵- ملا جعفر و حقّ النّاس

محدث متبحر ثقه الاسلام نوری در دار السلام از عالم فاضل صالح حاج ملا ابوالحسن مازندرانی نقل کرده

است که گفت: من دوستی داشتم اهل فضل و تقوا به نام ملا جعفر بن عالم صالح ملا محمد حسین طبرستانی

از اهل قریه ای که آن را «تیلک» گویند. وقتی طاعون عظیم آمد و تمام بلاد را گرفت، اتفاق افتاد که جماعت

بسیاری پیش از او وفات کردند، در حالی که او را وصی خود قرار داده بودند. او اموال آنان را جمع کرده بود و هنوز

به محل مصرف نرسانده بود که به طاعون هلاک شد و آن مال ها ضایع شد و به مصارفی که باید برسد نرسید و

چون حق تعالی بر من منت نهاد و زیارت عتبات عالیات و مجاورت قبر ابا عبدالله الحسین علیه السلام را روزی من

کرد، شبی در کربلا در خواب دیدم که مردی در گردنش زنجیری است و آتش از آن شعله می کشد و دو طرف آن

به دست دو نفر است و آن شخص که زنجیر به گردنش است زبانش تا سینه اش آویزان است. وقتی مرا دید

نزدیک آمد، چون نزدیک رسیدم، دیدم رفیقم ملا جعفر است، از حال او تعجب کردم، خواست با من صحبت

کند که آن دو شخص زنجیرش را کشیدند و نگذاشتند صحبت کند و تا سه دفعه تکرار شد. من از مشاهده ی آن

حال و آن صورت هولناک سخت ترسیدم و فریاد عظیمی کشیدم و بیدار شدم و از فریاد من یک نفر از علمایی

که در نزدیک من خوابیده بود بیدار شد. سپس من خواب خود را برای او نقل کردم و اتفاقا وقتی که من از خواب

برخاستم وقت باز کردن درب های حرم مطهر بود. من به رفیقم گفتم: خوب است به حرم مشرف شویم و

زیارت کنیم و برای ملا جعفر استغفار کنیم، شاید حق تعالی به او رحم کند. پس به حرم مشرف شدیم و آنچه

قصد داشتیم به عمل آوردیم. از این مطلب بیست سال گذشت و حال ملا جعفر برای من معلوم نشد و من به

گمان خود چنان فهمیدم که این عذاب برای او به سبب تقصیر او در اموال مردم است. حق تعالی بر من منت

نهاد و به زیارت خانه اش رفتم و از اعمال حج فارغ شدم و به مدینه نیز مشرف شدم، در آن جا مریض شدم به

حدی که مرا از حرکت و راه رفتن باز داشت. پس به رفقای خود التماس کردم که مرا شست و شو دهند و

لباسهایم را عوض کنند و مرا دوش گیرند و به روضه ی مطهره حضرت رسول و ببرند، پیش از آن که مرگ

مرا دریابد. رفقا به جا آوردند و چون داخل روضه ی مطهره شدم بیهوش افتادم و رفقا مرا گذاشتند و پی کار

خود رفتند، وقتی به هوش آمدم مرا دوش گرفتند و نزدیک ضریح مقدس بردند تا زیارت کردم، آن گاه مرا

نزدیک بیت حضرت فاطمه زهرا علی بردند که محل زیارت آن مظلومه است، پس نشستم و زیارت کردم و از

آن حضرت شفا خواستم و به آن بی بی خطاب کردم که کثرت محبت شما به فرزندت امام حسین علت در اخبار

به ما رسیده و من مجاور قبر شریف آن حضرت هستم. پس به حق آن بزرگوار شفای مرا از خداوند تعالی

بخواهید. پس به جانب رسول خدا به توجه کردم و آنچه حاجت داشتم، عرض کردم و شفاعت آن حضرت را

برای جماعتی از رفقایم که فوت شده بودند خواستم و اسم های آنها را یک یک ذکر میکردم تا رسیدم به اسم

ملا جعفر، در این حال خوابی که از او دیده بودم یادم آمد، حالم منقلب شد و برای او طلب مغفرت کردم، عرض

کردم که من بیست سال پیش، او را به حال بد دیدم و نمیدانم خوابم راست بوده یا نه، به هر جهت آنچه

می توانستم از تضرع و دعا در حق او به جا آوردم. برخاستم تنها و بدون باری رفیقان به منزل آمدم و بیماری ام

به برکت حضرت زهرا غل برطرف شد و چون خواستم از مدینه حرکت کنم در حد منزل کردیم و چون وارد أحد

شدیم و زیارت کردیم خوابیدم. در خواب ملا جعفر را دیدم که به هیئت خوبی جامه های سفید پوشیده و عمامه

با عرقچین بر سر دارد و عصایی در دست گرفته است، نزد من آمد و بر من سلام کرد و گفت: «مرحبا بالأخوه و

الصداقه»؛ شایسته است که رفیق با رفیق خود چنین کند که تو با من کردی. من در این مدت در تنگی و بلا و

شدت و محنت بودم، پس تو از روضه ی مطهره بیرون نیامدی مگر آن که مرا از آن کثافات خلاص کردی و

حضرت رسول ته این جامه ها را برای من فرستاد و حضرت صدیقه علل این عبا را به من مرحمت فرمود و

امراض بحمد الله به خوبی و عافیت منجر شد، من برای مشایعت تو آمده ام تا تو را بشارت دهم، پس

ص: ۵۹۸

۲۷- توسّل به امام(علیه السلام) و حل مشکل

مردی در زمان رسول خدا صل الله علیه و اله گناهی کرد و از ترس پنهان شد. روزی امام حسن و امام حسین علیه السلام را که طفل بودند، بر دوش خود سوار کرد و بر پیامبر صل الله علیه واله وارد شد. عرض کرد: یا رسول الله ! من به خدا و این دو فرزندنت [از عقوبت کردن به شما پناه آورده ام. تقاضا می کنم از آن گناهی که کرده ام، در گذرید.

پیامبر چنان خندید که دست به دهان مبارک گذاشت و فرمود: برو آزادی! آن گاه به امام حسین علیه السلام فرمودند: شفاعت شما را در حق او قبول کردم.؟ (۱)

منبع هزار و یک حکایت اخلاقی/ حکایت ۸۷۹ صفحه ۶۴۳/

۶۹- پیامبر صلی الله علیه و اله رهگشای نشاط آور

بانویی به حضور رسول خدا صل الله علیه و اله آمد و از شوهرش شکایت نمود، پیامبر فرمود: شوهرت را نمی شناسم، آیا همان کسی است که در چشمش سفیدی هست؟! آن زن در عین آن که از شوهرش شکایت کرده بود، ولی حاضر نبود که به شوهرش نسبت نقص بدهند، لذا عرض کرد: نه، شوهرم چشم های سالم دارد و سفیدی در چشمش نیست.

پیامبر فرمود: آیا دور سیاهی چشم، سفید نیست؟ گفت: آری چشم همه مردم چنین است. (۳)

پیامبر صل الله علیه و اله فرمود: منظور من نیز همین است. پیامبر صل الله علیه و اله از این طریق، زن عصبانی را خوشحال کرد و سپس مطالبی به او فرمود، تا به آغوش گرم خانواده برگردد، و با شوهر خود سازگار باشد.

منبع داستان دوستان/ صفحه ۱۴۶تا۱۴۷/